नोव्हेंबरच्या दुसऱ्या आठवड्यापासून तापमानात मोठी घट, तर फेब्रुवारी-मार्चमध्ये रब्बी पिकांच्या काढणीवेळी अवकाळी पावसासह गारपिटीची शक्यता; शेतकऱ्यांनी वेळीच नियोजन करण्याचा सल्ला.
विशेष प्रतिनिधी:
राज्यात सध्या सुरू असलेल्या अवकाळी पावसाच्या संकटामुळे चिंतेत असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी हवामान अभ्यासक डॉ. मच्छिंद्र बांगर यांनी एक महत्त्वपूर्ण दीर्घकालीन हवामान अंदाज वर्तवला आहे. त्यांच्या मते, सध्याचा पाऊस ७ नोव्हेंबरपर्यंत पूर्णपणे ओसरणार असून, त्यानंतर राज्यात कडाक्याच्या थंडीची लाट येणार आहे. मात्र, त्यांनी खरी चिंतेची बाब म्हणून फेब्रुवारी आणि मार्च महिन्यात रब्बी पिकांच्या काढणीच्या वेळी अवकाळी पाऊस आणि गारपिटीचा मोठा धोका वर्तवला आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांनी आतापासूनच योग्य नियोजन करणे आवश्यक आहे.
सध्याचा पाऊस ७ नोव्हेंबरपर्यंत थांबणार
डॉ. बांगर यांनी स्पष्ट केले की, सध्या राज्यात सुरू असलेल्या पावसाला अरबी समुद्रातील कमी दाबाचे क्षेत्र आणि बंगालच्या उपसागरातील ‘मोंथा’ चक्रीवादळाचा अंश कारणीभूत आहे. या दोन्ही हवामान प्रणालींचा प्रभाव आता कमी होत असून, येत्या ७ तारखेपर्यंत राज्यातील हवामान पूर्णपणे कोरडे होईल. तोपर्यंत पुढील ३-४ दिवस तुरळक ठिकाणी ढगाळ वातावरणासह हलक्या सरींची शक्यता कायम राहील. “शेतकऱ्यांनी सध्याच्या पावसाची जास्त भीती बाळगू नये, हे वातावरण लवकरच निवळेल,” असे ते म्हणाले.
कडाक्याच्या थंडीचा तीव्र हिवाळा
यंदाचा हिवाळा तीव्र असणार असल्याचा स्पष्ट अंदाज डॉ. बांगर यांनी दिला आहे. ७ नोव्हेंबरपासून उत्तरेकडील थंड वारे महाराष्ट्राच्या दिशेने वाहू लागतील, ज्यामुळे तापमानात मोठी घट होईल.
-
नोव्हेंबर: महिन्याच्या दुसऱ्या आठवड्यापासूनच थंडीचा कडाका जाणवू लागेल. अनेक ठिकाणी किमान तापमान ११ अंश सेल्सिअस किंवा त्याहूनही खाली घसरण्याची शक्यता आहे.
-
डिसेंबर आणि जानेवारी: हे दोन महिने थंडीच्या दृष्टीने अत्यंत तीव्र असतील. या काळात कडाक्याची थंडी अनुभवण्यास मिळेल, जे रब्बी पिकांच्या वाढीसाठी पोषक ठरू शकते.
-
फेब्रुवारी: या महिन्यात थंडीचे प्रमाण तुलनेने कमी होईल.
रब्बी पिकांवर गारपिटीचे संकट
थंडीचा दिलासा मिळत असतानाच, डॉ. बांगर यांनी रब्बी पिकांच्या काढणीच्या वेळी मोठ्या संकटाचा इशारा दिला आहे. त्यांच्या अंदाजानुसार, मागील वर्षीप्रमाणेच यंदाही फेब्रुवारी आणि मार्च महिन्यात राज्यात अवकाळी पाऊस आणि गारपिटीची दाट शक्यता आहे.
“फेब्रुवारी, मार्च आणि एप्रिल हे तीन महिने शेतकऱ्यांसाठी धोकादायक ठरू शकतात. जेव्हा गहू, हरभरा यांसारखी रब्बी पिके काढणीला येतात, नेमक्या त्याच वेळी अवकाळी पाऊस आणि गारपिटीसाठी पोषक वातावरण तयार होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान होऊ शकते,” असा इशारा डॉ. बांगर यांनी दिला. त्यांनी सांगितले की, उत्तर भारतात वेस्टर्न डिस्टर्बन्सचा (WD) प्रभाव वाढल्यास महाराष्ट्रात गारपिटीची शक्यता वाढते. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी या काळात आपल्या पिकांचे नियोजन करताना हवामान अंदाजाकडे बारकाईने लक्ष ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचा सल्ला
-
सध्याच्या पावसाच्या शक्यतेनुसार रब्बी पिकांच्या पेरणीचे नियोजन करावे.
-
नोव्हेंबर ते जानेवारी या काळात तीव्र थंडी पडणार असल्याने, पिकांवर होणाऱ्या परिणामांसाठी तयार राहावे.
-
फेब्रुवारी आणि मार्च महिन्यात पिकांची काढणी करताना हवामान विभागाच्या सूचनांचे पालन करावे आणि गारपिटीच्या शक्यतेनुसार पिकांचे संरक्षण करण्यासाठी सतर्क राहावे.
एकंदरीत, यावर्षीचा हिवाळा अधिक थंडगार असणार आहे, मात्र रब्बी हंगामाच्या उत्तरार्धात अवकाळी पाऊस आणि गारपिटीचे आव्हान शेतकऱ्यांसमोर उभे राहू शकते. त्यामुळे वेळीच सावधगिरी बाळगणे आणि अचूक नियोजन करणे हे नुकसानीपासून बचावासाठी महत्त्वाचे ठरणार आहे.
